“Granit Xhaka là ứng cử viên tiềm năng cho giải Quả bóng vàng” - đó có lẽ là câu nói trêu đùa mà CĐV nước Anh dành cho Granit Xhaka sau những màn trình diễn thất vọng của anh tại đội tuyển Thụy Sĩ, đặc biệt là trong màu áo Arsenal ở Ngoại hạng Anh. Ngay cả bản thân Granit Xhaka cũng khó có thể tin rằng một ngày nào đó mình sẽ giành được giải thưởng cá nhân cao nhất của bóng đá. Tuy nhiên, sau chiến thắng của đội tuyển Thụy Sĩ trước Ý vòng 16 đội EURO 2024, Granit Xhaka được đưa lên “tận mây xanh”. Cộng thêm những màn trình diễn xuất sắc trước đó trong màu áo Bayer Leverkusen, các chuyên gia bóng đá châu Âu nhận định Granit Xhaka chắc chắn sẽ lọt vào tốp 30 đề cử danh hiệu quả bóng vàng.
EURO 2024 biến Granit Xhaka thành một trong những tiền vệ đẳng cấp
Đội tuyển Thụy Sĩ mang đến bộ mặt khó tin tại EURO 2024. Họ đứng nhì bảng A và gây ra nhiều khó khăn cho chủ nhà Đức ở trận đấu cuối. Gặp đương kim vô địch Ý ở vòng 16 đội, các học trò của HLV Murat Yakin gần như bóp nghẹt đối thủ. Đội tuyển Thụy Sĩ áp đảo từ đầu trận và khiến Ý thua tâm phục khẩu phục.
Thi đấu nổi bật nhất trong đội hình Thụy Sĩ không ai khác là Granit Xhaka. Sau 4 trận, cầu thủ 31 tuổi có 2 lần nhận danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất. Granit Xhaka là chìa khóa, đóng vai trò quan trọng nhất trong lối chơi của đội tuyển Thụy Sĩ ngay cả khi có bóng và không có bóng.
Theo thống kê của trang Opta, Granit Xhaka thực hiện nhiều đường chuyền hơn bất kỳ cầu thủ nào khác trong đội tuyển Thụy Sĩ. Trung bình mỗi trận, anh chuyền thành công 94/98 đường chuyền, đạt tỷ lệ 95,9%. Khi có bóng ở một phần ba sân đối thủ, Granit Xhaka cũng chuyền thành công 36/37 lần, tỷ lệ 97,3%. Những thống kê này còn cao hơn cả những tiền vệ đẳng cấp như Toni Kroos của Đức, Fabian Ruiz của Tây Ban Nha hay Bruno Fernandes của Bồ Đào Nha.
Khi phòng thủ, Granit Xhaka cũng lăn xả. Tiền vệ mang áo số 10 có 6 lần tắc bóng thành công, 3 lần chặn cú sút của đối thủ mỗi trận. Granit Xhaka cũng sẵn sàng tranh chấp tay đôi và giành lại quyền kiểm soát bóng 5,3 lần/trận. Tại giải đấu đang diễn ra ở Đức, chỉ có Kante của Đức là tiền vệ sở hữu thông số ấn tượng hơn Granit Xhaka khi tham gia phòng ngự.
Chứng kiến màn trình diễn thượng hạng của Granit Xhaka, hậu vệ Leonidas Stergiou của đội tuyển Thụy Sĩ thốt lên: "Thật kinh khủng, EURO 2024 đã khiến Granit Xhaka thành một trong những tiền vệ đẳng cấp thế giới. Anh ấy có ảnh hưởng rất lớn đến màn trình diễn của Thụy Sĩ. Tôi nghĩ khi xem trực tiếp, các bạn có thể thấy anh ấy quan trọng như thế nào. Không chỉ có tài năng, Granit Xhaka còn là một thủ lĩnh và đội trưởng tuyệt đối".
Ruben Vargas - cầu thủ ghi bàn ấn định thắng lợi 2-0 cho đội tuyển Thụy Sĩ trước Ý giải thích chính Xhaka là người đã thúc đẩy anh thực hiện cú sút táo bạo đầu hiệp 2, khiến đối thủ phải choáng váng. "Ngay trước khi bắt đầu hiệp đấu, Granit Xhaka bảo tôi làm ơn, hãy ghi bàn đi. Chỉ đúng một phút sau, tôi nhận được bóng và nghe Granit bảo cứ sút nên tôi đã sút. Điều gì đến thì mọi người cũng đã thấy, đó là một bàn thắng tuyệt đẹp”, Ruben Vargas nói.
Bị xua đuổi, phớt lờ tài năng
Dù ra sân ở cấp độ CLB hay đội tuyển quốc gia, Granit Xhaka đều trở thành cầu thủ chạy nhiều nhất, tắc bóng mạnh mẽ và là điểm trung chuyển bóng tin cậy của các đồng đội. Tiền vệ đội tuyển Thụy Sĩ cũng đảm nhận rất tốt vai trò lãnh đạo, thường nói thẳng thắn về những thiếu sót của mình và cả đội trên sân bóng. Tổng hòa những yếu tố này, Granit Xhaka có thể trở thành một trong những hình mẫu được CĐV yêu thích ở châu Âu.
Dành cho bạn
Tuy nhiên, trong phần lớn sự nghiệp, tài năng của Granit Xhaka lại bị phớt lờ. Vào thời điểm tệ nhất của anh - cuối năm 2019, Granit Xhaka gần như bị người hâm mộ Arsenal đuổi khỏi nước Anh. Khi đó, CĐV của thành London coi đội trưởng của họ là hiện thân cho sự suy tàn của CLB những năm trước, mặc cho tiền vệ này luôn thi đấu hết mình mỗi khi ra sân.
“Với những CĐV của Arsenal cũng như các chuyên gia, họ thường quan tâm đến điểm yếu của Granit Xhaka hơn là điểm mạnh. Anh ta không nhanh nhẹn và cũng không cao. Ngoài ra, cầu thủ này không có những đặc điểm thể chất truyền cảm hứng cho CĐV. Chính vì thế, Granit Xhaka bị xua đuổi. Thành tích ghi bàn của cầu thủ này cũng khiêm tốn trong phần lớn sự nghiệp. Nhưng điều tệ nhất anh thường được mô tả là “một khẩu pháo lỏng lẻo, dễ bị máu dồn lên não” sau những sai lầm”, tờ The Guardian nhận định về Granit Xhaka khi anh còn thi đấu cho Arsenal.
Danh tiếng bị hoen ố vì thẻ đỏ
Tiếng xấu về sự liều lĩnh trong lối chơi luôn theo sát Granit Xhaka. Tính từ năm 2015, anh đã nhận 12 thẻ đỏ trong sự nghiệp. Ngay trong mùa ra mắt Arsenal - mùa giải 2014 - 2025, tiền vệ này đã bị đuổi khỏi sân 2 lần. Đối thủ ở Ngoại hạng Anh nhanh chóng nhận ra điểm yếu này và luôn cố gắng khiêu khích Granit Xhaka. Lối chơi của cầu thủ sinh năm 1992 luôn tồn tại hai nghịch lý: Các HLV giàu kinh nghiệm như Arsene Wenger, Lucien Favre và Unai Emery yêu mến anh còn đối với CĐV, danh tiếng Granit Xhaka bị hoen ố vì thẻ đỏ. Họ thường xuyên bực bội và ngán ngẩm bởi những khoảnh khắc điên rồ của cầu thủ người Thụy Sĩ.
Ngay cả với đội tuyển quốc gia, nơi anh đã chơi ổn định hơn, Granit Xhaka vẫn không nhận được sự yêu mến của mọi người. Cựu hậu vệ đội tuyển Thụy Sĩ Stephane Henchoz chỉ trích việc Xhaka được trao tấm băng đội trưởng: "Tôi nghĩ một đội trưởng phải đại diện cho đất nước Thụy Sĩ và đội tuyển, còn Xhaka thì không. Anh ta là cầu thủ Thụy Sĩ có xuất thân di cư và CĐV Thụy Sĩ sẽ cảm thấy bị gạt ra ngoài lề".
Nhưng vượt qua tất cả những nỗi đau, Granit Xhaka hiện là thủ lĩnh của đội tuyển Thụy Sĩ. Kinh nghiệm của cầu thủ 31 tuổi đã giúp anh trưởng thành và bỏ lại những "con quỷ" phía sau, đồng thời thúc đẩy bản thân đạt được thứ bóng đá hay nhất trong sự nghiệp. Trong năm đầu tiên ở Bayer Leverkusen, Granit Xhaka đã giành được hai danh hiệu và lọt vào trận chung kết châu Âu. Giờ đây, anh lại cùng đội tuyển Thụy Sĩ viết nên câu chuyện đẹp tại EURO 2024.
Granit Xhaka đã đi một chặng đường dài để được công nhận, chứng minh rằng những lời chỉ trích hướng về mình đã sai. Nếu lại tỏa sáng, giúp Thụy Sĩ chiến thắng đội tuyển Anh tại Dusseldorf ở tứ kết, câu nói "Granit Xhaka sẽ giành quả bóng vàng" có lẽ sẽ không dành để đùa nữa!
